Towarzystwo Obserwatorów Słońca im. Wacława Szymańskiego zaprasza wszystkich chętnych do współpracy w zakresie obserwacji aktywności Słońca.

TOS działa nieprzerwanie od 1981 roku. Publikuje comiesięczne Komunikaty o aktywności Słońca oraz Współpracę Obserwatorów Słońca. Współpracuje z „Proximą”, „Astronomią” oraz „Vademecum Miłośnika Astronomii”.

TOS organizuje corocznie zloty obserwatorów i sympatyków, w czasie których prowadzone są obserwacje, szkolenia z metodyki obserwacji, pokazy Słońca, a także organizowane są spotkania o charakterze integracyjnym, zwiedzanie instytucji naukowych, oraz innych atrakcji turystycznych.

TOS to amatorska organizacja z tradycjami, jako jedyna w Polsce prowadząca nieprzerwanie od 35 lat wysokiej jakości monitoring aktywności Słońca.

Zapraszamy do współpracy!

O nas

Systematyczne obserwacje Słońca mają bardzo długą tradycję. W Polsce pierwsze obserwacje plam słonecznych prowadzone były w latach 1614-1618 w Kaliszu przez o.o. Jezuitów. Sporadyczne obserwacje Słońca wykonywał Jan Heweliusz w Gdańsku. O prawdziwej systematyczności w ich wykonywaniu możemy powiedzieć dopiero na początku lat pięćdziesiątych dwudziestego stulecia. Wtedy to w czasopiśmie "URANIA" nr 7-8 z 1951r ukazał się artykuł autorstwa prof. dr Jana Mergentalera z Uniwersytetu Wrocławskiego, w którym zaproponował czytelnikom śledzenie zjawisk na Słońcu.

Na apel odpowiedziało 7 osób przysyłając wyniki swoich obserwacji, które po zbiorczym opracowaniu publikowano w "Uranii" oraz kwartalniku "Acta Geophysica Polonica". W celu większej konsolidacji działań w kwietniu 1974r zostało powołane Korespondencyjne Stowarzyszenie Obserwatorów Słońca strukturalnie związane z Polskim Towarzystwem Miłośników Astronomii, przemianowane w lipcu tego samego roku na Centralną Sekcję Obserwatorów Słońca. Koordynatorem i motorem napędowym Sekcji został długoletni obserwator Słońca Pan Wacław Szymański z Dąbrowy Górniczej.
Zaczęły ukazywać się comiesięczne Komunikaty o stanie aktywności Słońca najpierw pisane na maszynie a w późniejszym czasie w wersji drukowanej. Rozsyłano je do Obserwatorów i Instytucji zainteresowanych wynikami obserwacji.
Publikowano w nich średnie dzienne i średnie miesięczne liczby Wolfa, nasilenie pochodni fotosferycznych, średnią miesięczną powierzchnię plam, współrzędne heliograficzne powstałych plam.
Dzięki współpracy z placówkami uniwersyteckimi z Krakowa, Lublina i Torunia publikowano wyniki nasilenia radiopromieniowania Słońca na częstotliwościach : 810, 430, 220 , 127 MHz.
Doniosłą rolę w pracach Towarzystwa odgrywa prywatne Słoneczne Obserwatorium Astronomiczne zbudowane przez Wacława Szymańskiego w niewielkiej miejscowości pod Częstochową - Żarkach Letnisku. Obserwatorium zostało zbudowane na prywatnej posesji przy ulicy Kopernika 1 w postaci rotundy o wysokości 6m.  Od tego czasu w Żarkach Letnisku  organizowano część praktyczną dorocznych Zjazdów Obserwatorów Słońca. Połączone one były z Naukowymi Sesjami Astronomicznymi, które odbywały się w Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej.

Fot.1 Obserwatorium słoneczne w Żarkach Letnisku 

Ogromne wsparcie ze strony Dyrekcji Pałacu Kultury Zagłębia w osobie Marii Kuśmirek, pozwoliło na organizację Sesji na bardzo wysokim poziomie naukowym, czego dobitnym przykładem może być obecność na nich takich prelegentów jak dr Maria Pańkow, prof. Wilhelmina Iwanowska,Dr Longin Gładyszewski ,prof. Konrad Rudnicki z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Roman Janiczek z i wielu innych.
Ta forma organizacyjna obowiązywała do połowy 1981 r, kiedy to istniejąca grupa podzieliła się na dwie oddzielne części. W dniu 30 sierpnia odbyło się zebranie założycielskie na którym uchwalono postanie TOWARZYSTWA OBSERWATORÓW SŁOŃCA. (TOS) Stowarzyszenie zostało zarejestrowane w Sądzie Wojewódzkim w Katowicach i otrzymało osobowość prawną. Przewodniczącym TOS został Wacław Szymański.
Dzięki dalszemu wsparciu Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej i ogromnemu zaangażowaniu Przewodniczącego Pana Wacława Szymańskiego Towarzystwo Obserwatorów Słońca rozwinęło swoją działalność skupiając około 40 członków z Kraju i z zagranicy.

Wyniki swoich obserwacji przysyłali obserwatorzy z USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec. Wyniki trafiały do organizacji o podobnym charakterze działalności w Niemczech, Belgii, USA.
Materiały z corocznych sesji Astronomicznych publikowano we własnym wydawnictwie pod nazwą: "AKTYWNOŚĆ SŁONECZNA".


W 1991 po śmierci założyciela i koordynatora TOS Pana Wacława Szymańskiego zostaje wybrany nowy Zarząd Towarzystwa, którego Przewodniczącym zostaje Piotr Urbański z Żychlina (woj. łódzkie).
Trudny okres przemian początku lat dziewięćdziesiątych nie ominął również TOS. Brak funduszów zmusił Zarząd do ograniczenia zasięgu działalności Towarzystwa, jak i większej dyscypliny wśród samych Obserwatorów.
Chcąc dorównać poziomowi obserwacji do wymagań światowych musiano zmienić sposób sprawozdawczości stawiając przede wszystkim na ich jakość. Spowodowało to drastyczny spadek ilości obserwatorów, którzy zrażani wysokim stopniem trudności przestali przysyłać swoje wyniki. Wprowadzona komputeryzacja bardzo pomogła w opracowywaniu wyników, a przesyłanie informacji za pomocą poczty elektronicznej przyspieszyło komunikację.
Otwarcie na świat poprzez utworzenie własnej witryny internetowej Towarzystwa przysporzyło nowych obserwatorów i współpracowników z Nowej Zelandii, Niemiec, Australii, Japonii, Boliwii, Norwegii.

Dzisiaj w Polsce działają dwie niezależne grupy zajmujące się miłośniczymi obserwacjami Słońca: SEKCJA OBSERWACJI SŁOŃCA przy Polskim Towarzystwie Miłośników Astronomii oraz TOWARZYSTWAO OBSERWATORÓW SŁOŃCA, które w tym roku obchodzi jubileusz 25 lecia istnienia.

Sol omnia regit, Słońce Wszystkim Rządzi - te słowa Mikołaja Kopernika stały się dewizą obserwatorów TOS

Fascynująca zagadka wpływu Słońca na życie na Ziemi ma swoich wiernych i oddanych pasjonatów.